تحلیل اثرات فاکتورهای اجتماعی- اقتصادی بر ارتکاب جرم: مطالعه موردی شهرستان مراغه(1393)

مقدمه: سیل فزاینده و پیچیدگی جرم در جهان، آن را به عنوان بحران و تهدید رو به رشد بشر درآورده و فرصت دولت ها را در راستای دست یابی به شاخص توسعه انسانی مطلوب محدود نموده و در عین حال هزینه های زیادی بر جامعه تحمیل می کند. هدف: این پژوهش به منظور تحلیل اثرات عوامل اجتماعی- اقتصادی بر ارتکاب جرم در شهرستان مراغه در سال 1393 انجام گرفت. روش بررسی: این مطالعه شاهد-موردی به صورت مقطعی در سال 1394 در شهر مراغه انجام شد. جامعه مورد مطالعه را در گروه "شاهد"، افراد غیرمجرم بالای 18 سال و در گروه "مورد" نیز، افراد بالای 18 سال مواجه شده با ارتکاب جرم در سال 1393 در شهرستان مراغه تشکیل می داد. شیوه جمع آوری اطلاعات از طریق مصاحبه و مشاهده و ابزار جمع آوری اطلاعات نیز پرسشنامه بود. برای سنجش نابرابری های درآمدی و ارتکاب جرایم از شاخص و منحنی تمرکز بهره گیری شد. برای تخمین اثرات فاکتورهای اجتماعی و اقتصادی بر احتمال مواجهه افراد با ارتکاب جرم، از مدل لجستیک و نرم افزارهای excel وstata11 بهره گیری گردید. یافته ها: نتایج مطالعه نشان داد در بین جرایم ارتکابی، سرقت با 20 درصد بیشترین و قتل با 9/2 درصد کمترین میزان را به خود اختصاص داده است. بیشترین میزان مجرمیت در گروه های سنی 30-18 سال قرار دارد. شاخص های تمرکز در توزیع درآمد (502338/0) و توزیع ارتکاب جرم (7831056/0) در جامعه مورد مطالعه نشان داد توزیع درآمد عمدتا بر اقشار ثروتمند و در مقابل ارتکاب جرایم عمدتا بر فقیرترین اقشار تمرکز دارد. داشتن تحصیلات بالاتر، پایبندی مذهبی خوب در فرد و خانواده، شهرنشینی، داشتن والدین با تحصیلات بالاتر، واقع شدن خانوار در وضعیت های اقتصادی بالاتر، اشتغال فرد در بخش دولتی یا خصوصی، داشتن مادر شاغل، داشتن ملک شخصی و سایر دارایی های مهم شانس مواجهه با ارتکاب جرم را تقلیل و در مقابل، مطلقه بودن، داشتن سابقه محکومیت قبلی، داشتن سابقه فرار از خانه، دوستی با بزهکاران، داشتن اعتیاد و رفتارهای پرخطر، نابسامانی های خانوادگی، وجود رفتارهای خشونت آمیز در خانواده، داشتن سرپرست زن و داشتن بعد خانوار بیش از 6 نفر، اشتغال فرد به مشاغل آزاد، کارگری و کشاورزی، داشتن پدر با شغل آزاد یا کشاورز، شانس مواجهه با ارتکاب جرم را در جامعه مورد مطالعه افزایش می دهد. نتیجه گیری: مطالعه ما نابرابری زیاد را در توزیع درآمد و ارتکاب جرایم در جامعه مورد مطالعه نشان داد. این مطالعه اهمیت کار بر روی نشانگرهای اجتماعی و اقتصادی در جهت کاهش ارتکاب جرایم و نیز تدوین راهکارها و بسته های سیاستی صحیح به منظور ایجاد جامعه ای سالم را به تصویر کشید. کلید واژه ها: جرم، بزهکاری، نابرابری ارتکاب جرم، نشانگرهای اجتماعی و اقتصادی جرم.